هیچ دکتری دوست ندارد فهرستی مشتمل بر دست کم 3500 تست جلوی او بگذارند و از او بخواهند با توجه به نیاز بیمار، آزمایش های لازم را تیک بزند! عمق فاجعه آنجا مشخص می شود که بدانیم حجم این فهرست در حدود 20 سال پیش کمتر از نصف این مقدار بود و حتی ممکن است در عرض 2 سال آینده بیش از دو برابر شود!

پژوهش های جدید نشان داده پزشکان در هنگام درخواست و تفسیر نتایج آزمایش با مشکلات متعددی روبرو هستند و آزمایشگاهها می توانند در رفع بسیاری از این مشکلات مفید باشند. نمونه آن پژوهشی است که توسط مرکز کنترل و پیشگیری بیماریها (سی دی سی) در ایالات متحده انجام و طی آن پرسشنامه هایی به حدود 32 هزار پزشک عمومی فرستاده شد.

نتایج این پژوهش نشان می دهد پزشکان عمومی در حدود یک سوم موارد (31%) ویزیت خود آزمایش درخواست می کنند ولی در حدود یک سوم همین موارد مطمئن نیستند درخواست آزمایش و یا تفسیر جواب آن درست باشد (به ترتیب 14.7% و 8.3%). اگر این ارقام را در کنار کل تعداد ویزیت پزشک عمومی در این کشور (بیش از 300 میلیون ویزیت در سال) بگذارید مشخص می شود که هر سال تنها در کشور آمریکا حدود 23 میلیون نفر قربانی درخواست یا تفسیر نادرست آزمایش هستند!

به اعتقاد بیشتر پزشکان (والبته آنچه به عقل سلیم تعبیر می شود) عوامل سردرگمی در هنگام درخواست یا تفسیر آزمایش برمی گردد به رشد بی رویه فهرست آزمایش ها به ویژه در سالهای اخیر، زمان جوابدهی طولانی، عدم دسترسی به نتایج آزمایشهای پیشین، و تفاوت بین آزمایشگاهها در محدوده های مرجع (نرمال) و همچنین قالب (فُرمت) جوابدهی. چالش مهم دیگر در هنگام درخواست آزمایش، بها (تعرفه) و همچنین پوشش بیمه ای آن است و این نشان می دهد پزشکان همواره نگران بیماران خود هستند.

گاهی این عوامل باعث می شوند پزشک در هنگام درخواست یا تفسیر آزمایش به نوعی دست به حرکات ژیمناستیک ذهنی بزند، به این امید که بتواند از چنین بوته ناخواسته ای سربلند بیرون بیاید. او حتی از خود می پرسد: آیا این آزمایش ارزش هزینه و مشقت تحمیل شده به بیمار را دارد؟ حدود سه چهارم پزشکان عمومی در پژوهش فوق برای نجات خود و همچنین بیمار از بن بست، دست به دامن همکاران و یا اینترنت می شوند و یا در نهایت، بیمار را به متخصص ارجاع می دهند. در فهرست راه حل های مختلف، اینترنت رایج ترین راه حل است و بیش از نیمی از پزشکان عمومی، پاسخ پرسش خود را در آنجا پیدا می کنند. پرسش از یک متخصص آزمایشگاه، در رده هشتم است و تنها 6% پزشکان این کار را انجام می دهند!

به نظر می رسد ارتباط پزشک و آزمایشگاه باید نزدیک تر از این باشد. گاهی پزشکان از تماس با تلفن آزمایشگاه اکراه دارند. آنهایی هم که تماس می گیرند، ممکن است معطل شوند و یا در نهایت، پاسخ قانع کننده ای دریافت نکنند. برخی آزمایشگاه ها برای کاهش اتلاف وقت، خط تلفن جداگانه ای برای پاسخ به همکاران پزشک اختصاص داده اند، ولی بیشتر پزشکان از وجود آن مطلع نیستند. فناوری اطلاعات (آی تی) و استفاده از روشهای سیستماتیک مانند توصیه های مفید هنگام درخواست آزمایش و همچنین یادداشتها و کامنتهایی که در زیر جواب می آید، احتمالاً به رفع این معضل کمک خواهد کرد.

آزمایشگاهها باید فهرست به روز شده آزمایش ها را به صورت آنلاین و با قابلیت دسترسی آسان در اختیار پزشکان قرار دهند. گزارش الگوهای درخواست نیز روش مفیدی برای کاستن از مشکلات درخواست آزمایش است. می توان الگوی درخواست آزمایش چند متخصص قلب را که با آزمایشگاه همکاری می کنند، به نمایش گذاشت. به عنوان مثال، اگر تنها یکی از این متخصصین، همچنان آزمایش کراتین کیناز- ام بی درخواست می کند و تعداد درخواست آن نیز معادل تروپونین است، نمایش الگوی درخواست ها می تواند به اصلاح این الگو کمک کند.

منبع