همه جا صحبت از طب مستدلّ یا مبتنی بر شواهد است اما بسیاری از دکترها بی اعتنا به دستورالعملهایی که بر مبنای شواهد ارائه شده اند، کار خودشان را می کنند. نمونه آن جراحی کاتاراکت است که یک جراحی ساده محسوب می شود. میلیونها نفر هر سال کاتاراکت خود را عمل می کنند و بیشتر آنها بالای 65 سال هستند.
بر اساس دستورالعمل هایی که دست کم از سال 2002 در منابع معتبر ذکر شده، هیچ آزمایش یا اقدام تشخیصی پیش از این نوع اعمال جراحی لازم نیست. اما مطالعات مختلف نشان داده بسیاری از پزشکان پیش از جراحی کاتاراکت، نوار قلب، آزمایش و عکس درخواست می کنند. در یک مطالعه نیمی از چشم پزشکهای طرف قرارداد با بیمه مدیکر در سال 2011 پیش از جراحی کاتاراکت، آزمایش غیرضروری درخواست کرده اند. یعنی این درصد از سال 1995 تغییر نکرده است.
بیشترین دلایلی که دکترها برای درخواست آزمایشهای غیرضروری پیش از عمل جراحی عنوان می کنند، مربوط به ایمنی و سلامت بیمار است. به تصور آنها در صورتی که جواب آزمایش نرمال باشد، خطر کمتری بیمار را تهدید می کند. چنین تصوری درست نیست.
البته برخی پزشکان از توصیه های جدید بی خبرند، اما در موارد دیگر، درخواست با این تصور انجام می شود که به هر حال پزشک بعدی—جراح یا متخصص بیهوشی—این تست ها را لازم خواهد داشت.
مشکل دیگر توصیه های متفاوت توسط منابع مختلف است. بر اساس جدیدترین توصیه خدمات پیشگیری ایالات متحده (U.S. Preventive Services Task Force) در زمینه غربالگری سرطان پستان، همه خانم ها باید پس از 50 سالگی هر 2 سال یکبار ماموگرافی انجام دهند. این فاصله براساس توصیه جمعیت سرطان آمریکا و کالج رادیولوژی آمریکا برای خانمهای 40 سال به بالا هر سال یکبار است.
اغلب پزشکان در چنین مواردی محتاطانه عمل می کنند. خانم 40 ساله ای را تصور کنید که مبتلا به سرطان پستان است اما اطلاعی از بیماری خود ندارد و یا مبتلا نیست اما یکی دو سال بعد دچار سرطان خواهد شد. اگر برای چنین بیماری ماموگرافی درخواست نشود، نتیجه فاجعه بار خواهد بود. داستانهایی از این دست به گوش دکترها می رسد و قضاوت و تصمیم گیری آنان را تحت تأثیر قرار می دهد.
