تازه ترین پژوهش علوم اعصاب (نوروساینس) نشان می دهد بشر حافظه خود را عمداً دستکاری می کند. حافظه ما مثل یک نوار ویدئویی یا تراشه رایانه ای نیست که بتواند پدیده ضبط شده را دوباره پخش نماید. هنگامی که سعی می کنیم چیزی را به یاد بیاوریم، در واقع اتصالاتی بین سلولهای عصبی مختلف ایجاد می کنیم تا تجربه قبلی را دوباره برای ما تکرار کنند.
اتفاقی که در اینجا می افتد، بیش از اینکه شبیه پخش ویدئویی باشد، شبیه ویرایش یک ویدئوست. واقعیت دوباره خلق می شود، تغییراتی در آن روی می دهد و دوباره به خاطر سپرده می شود. احتمالاً مغز انسان، طی یک فرآیند کاملاً تکوینی و دفاعی، سعی می کند احساسات نامطلوب مرتبط با خاطرات ما را حذف کند. روانپزشکان از همین پدیده برای درمان مبتلایان به اختلال استرس پس از سانحه استفاده می کنند.
نگرش و رفتار در شکل گیری موفقیت نقش بسزایی دارند و این دو، خود به شدت تحت تأثیر حافظه هستند. نمونه آن تجربه دردناک یک شکست در گذشته است که ما را از خطر، حتی خطرهای کوچک، بر حذر می دارد. به طور مشابه، یک موفقیت در گذشته، به دلیل خاطرات خوبی که بر جای می گذارد، احتمال تکرار آن را در آینده افزایش می دهد.
اهمیت پژوهش اخیر از دو جهت است. اول اینکه می توانیم خاطرات بد را طوری ویرایش کنیم که دیگر بازنگردند. و دوم اینکه خاطرات خوش را طوری ویرایش کنیم که ما را به جلو هدایت کنند. یعنی سیم پیچی مغزمان را طوری مرتب کنیم که موفق تر باشیم.
ولی چگونه می توان خاطرات بد را حذف کرد؟ این روشی است که آنتونی رابینز طی دو دهه گذشته به علاقمندان خود توصیه کرده است. خاطرات بد را به یاد بیاورید و سپس تصور کنید این خاطرات به تدریج کوچک تر و کوچک تر می شوند و مانند یک تلویزیون کوچک سیاه و سفید محو می گردند. حال باید جزئیات خاطره خود را طوری دستکاری کنید که کم ارزش شوند.
به عنوان مثال، خاطره ای را تصور کنید که مربوط به یک سخنرانی است که در گذشته خراب کرده اید. می توانید تصور کنید شنوندگان، که به تدریج کوچک و کوچک تر شده اند، همگی لباس های ژنده بر تن دارند. اگر این کار را 5 تا 10 بار تکرار کنید، در نهایت در خواهید یافت که خاطره بد شما چندان هم بد نیست و کمتر شما را آزار میدهد.
چگونه خاطرات خوش را تقویت کنیم؟ همان کار بالا را در جهت عکس انجام دهید. تا حد امکان سعی کنید این خاطرات مانند یک پرده سینما در ذهن شما شفاف تر و زیباتر جلوه کنند. مهم تر از همه این است که احساسات خوبی را که با آن خاطره دارید پیدا کنید و افزایش دهید. این کاری است که افراد موفق سالهاست انجام میدهند و یافته های پژوهش جدید آن را تأیید کرده است.
