به نظر میرسد اختلال عملکرد جنسی زنان علل متعدد و جنبه های مختلفی داشته باشد. افزایش سن ارتباط آشکاری با شیوع و شدت این اختلال دارد. در خوشبینانه ترین آمار حدود 20 تا 50 درصد خانمها دچار اختلال عملکرد جنسی هستند. انواع اختلالات جنسی در خانمها براساس روش راند
( Basson R, Berman J, Burnett A, et al. Report of the International Consensus Development Conference on Female Sexual Dysfunction: definitions and classifications. J Urol. 2000;163: 888-893 )
| طبقه بندی اختلالات عملکرد جنسی زنان |
|
اختلال میل جنسی
میل جنسی کم فعال
بیزاری از فعالیت جنسی |
| اختلال انگیزش جنسی |
| اختلال ارگاسم |
|
اختلال درد جنسی
دیسپارونی
واژینسموس
|
| سایر اختلالات درد جنسی |
Hypoactive Sexual Desire Disorder (HSDD)
در خانمها در سنین 18 تا 60 سال حدود 30% و در آقایان 15% گزارش شده است. برخی از این خانمها دچار امراض جسمی مانند اختلال هورمونی هستند و حتماً انجام آزمایشهای هورمونی مانند
FSH- LH- Prolactin- Testosterone
و آزمایش تیروئید توصیه میشود. از سوی دیگر امراض روحی به ویژه افسردگی ، اضطراب، استرس، اعتیاد و خستگی مزمن در این بیماران بسیار شایع بوده و باید مورد توجه قرار گیرند. همچنین وجود نقشهای متعدد برای بعضی خانمها باعث میشود نقشهای دیگر مانند نقش مادر، یا نقشی که در محل کار بر عهده دارند، اجازه ایفای نقش عشق ورزی را به آنان ندهند. در هر حال، تشخیص علت چندان راحت نیست و گاهی نیاز به مشاوره با سکس تراپیست یا روانپزشک خبره دارد. درمان نیز بستگی به علت دارد و ممکن است شامل تستوسترون، آپومرفین، فنتولامین، یوهمبین، سیلدنافیل ( ویاگرا )، فلیبانسرین و بوپروپیون باشد. درمان زنان با یک قرص با هدف افزایش میل جنسی یا لیبیدو شاید بتواند در کنفرانسها یا حتی روزنامه ها و مجلات جنجال به پا کند ولی واقعیت این است که میل جنسی بیشتر خانمها به شدت تحت تأثیر استرس زندگی روزمره و روابط بین فردی است که به آن بیافزایید شرم و حیا و مشکلات فرهنگی مرتبط با روابط جنسی حتی از نوع مشروع را و توقعات بیش از حدی که این روزها به مدد رسانه ها ایجاد شده و بر این تعارضات دامن میزند!
بیزاری از فعالیت جنسی
در این حالت، فعالیت جنسی برای بیمار نفرت انگیز و ناراحت کننده است. احتمالاً این بیماران دچار مشکل مادرزادی یا یک وضعیت مزمن هستند. برخی از آنان قربانی جرایم جنسی هستند و یا در خانواده یا مدرسه شاهد چنین مواردی بوده اند. اعتماد به نفس بسیار پایین یا سردرگمی درباره هویت جنسی نیز در این بیماران شایع است. بهترین درمان در این گروه از بیماران، روان درمانی است
اختلال انگیزش جنسی
برای شروع فعالیت جنسی، مقدماتی لازم است که در مبتلایان به اختلال انگیزش جنسی فراهم نمیشود. به عنوان مثال، ترشح غدد خاصی در واژن برای لغزنده و نرم شدن مخاط در حین آمیزش جنسی ضروری است. خانمها در سن یائسگی دچار چنین حالتی میشوند. مشکلات روحی که میتوانند منجر به چنین اختلالاتی شوند شامل اضطراب، روابط سرد خانوادگی، یا ورود فرزند است. درمان شامل استروژن، لوبریکانت موضعی، و نیز روان درمانی در صورت لزوم است
اختلال ارگاسم
اختلال ارگاسم شامل طیف وسیعی است که علل بسیار متنوعی دارند و مشخصه مشترک آنها درجاتی از اختلال در رسیدن به لذت جنسی حداکثر است. خانمهایی که گروهی از داروهای ضدافسردگی ( مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین مانند فلوکستین یا پروزاک ) را مصرف میکنند، اغلب دچار چنین وضعیتی میشوند. در این بیماران میتوان از روشهای تعویض دارو، ادامه دارو تا ایجاد مقاومت ( تولرانس )، کاهش دوزاژدارو، توقف کوتاه مصرف دارو، و یا روشهای مختلف تقویت ارگاسم مانند مصرف ویاگرا ( سلدینافیل )، داروهای ضد سروتونین مانند سیپروهپتادین، یوهمبین، و همچنین آگونیستهای دوپامین مانند ریتالین استفاده کرد
اختلال درد جنسی
معاینه توسط پزشک در این دسته از بیماران اهمیت بسیاری دارد چون ممکن است منجر به تشخیص علل قابل درمانی گردد که اغلب بی اهمیت تلقی میشوند. بیشتر مبتلایان به دیسپارونی یا واژینیسموس، در هنگام تشخیص دچار عوارض روحی همزمان بوده و علاوه بر درمان علت، نیاز به درمان شناختی و رفتاردرمانی نیز دارند