زگیل تناسلی شایعترین بیماری آمیزشی و عامل آن، ویروس زگیل انسانی (HPV) از خانواده ویروس‌های دارای DNA دو رشته‌ای موسوم به پاپیلوماویریده است. هر سال، تنها در ایالات متحده، ۶٫۲ میلیون نفر به این عفونت مبتلا می‌شوند. تاکنون بیش از ۱۰۰ نوع ویروس زگیل انسانی شناسایی شده که بیش از ۴۰ نوع آن عامل عفونت ناحیه تناسلی هستند. طبقه‌بندی انواع HPV بر اساس ارتباط آنها با سرطان انجام می‌شود.
انواع کم‌خطر یا غیرانکوژن HPV مانند ۶ یا ۱۱ قادر به ایجاد ضایعات خوش‌خیم یا low-grade سرویکس، زگیل‌های مقعد و دستگاه تناسلی (آنوژنیتال)، و پاپیلوماتوز دستگاه تنفسی هستند. انواع پرخطر یا انکوژن HPV مانند ۱۶ و ۱۸ عامل نئوپلازی اینترااپی‌تلیال و سرطان‌های سرویکس و ناحیه آنوژنیتال، شامل وولو، واژن، پنیس، و مقعد و همچنین سرطان‌های اروفارنکس (دهان و حلق) هستند.
مهم‌ترین سرطان مرتبط با HPV سرطان سرویکس است. تعداد موارد جدید سرطان سرویکس، تنها در ایالات متحده و در سال ۲۰۰۸ بیش از ۵۰۰ هزار و موارد فوت ناشی از آن ۲۷۵ هزار گزارش شده است. تقریباً همه موارد سرطان سرویکس با HPV پرخطر همراه هستند. حدود ۷۰% موارد سرطان سرویکس در سراسر جهان ناشی از HPV نوع ۱۶ و ۱۸ هستند.
البته عفونت طولانی HPV پرخطر برای ایجاد سرطان سرویکس لازم است اما کافی نیست. علاوه بر اینکه بیشتر عفونت‌های HPV از انواع کم‌خطر بوده و در ۹۰% موارد پس از مدت کوتاهی خودبه‌خود بهبود می‌یابند، حتی خانم‌های مبتلا به عفونت HPV پرخطر سرویکس نیز در بیشتر موارد دچار سرطان سرویکس نمی‌شوند. بسیاری از موارد عفونت HPV سرویکس بدون علامت بوده و تشخیص داده نمی‌شوند و همین نکته نشاندهنده اهمیت غربالگری از نظر عفونت فوق است.
نئوپلازی اینترااپی‌تلیال و سرطان‌های ناحیه آنوژنیتال و اروفارنکس، برخلاف سرویکس شیوع کمتری دارند و همراهی آنها با HPV پرخطر نیز، کمتر از سرویکس است. حدود ۱% خانم‌های آمریکایی در سنین نوجوانی و جوانی دچار زگیل‌های آنوژنیتال می‌شوند اما تقریباً تمام آنها ناشی از HPV کم خطر هستند. حدود ۹۰ % آنها ناشی از HPV نوع ۶ و ۱۱ هستند.
عود زگیل آنوژنیتال، علامت نگران‌کننده‌ای نیست. حدود یک سوم موارد زگیل تناسلی ممکن است عود کنند. در برخی افراد، تعداد این زگیل‌ها ممکن است افزایش یافته یا اندازه آنها بزرگتر شود. در هر حال، وجود زگیل تناسلی هیچ ارتباطی با ابتلا به عفونت HPV سرویکس یا سرطان سرویکس ندارد.
تشخیص عفونت HPV در اغلب موارد، تنها از طریق مشاهده بالینی صورت می‌گیرد. ویروس در سلول‌ها تغییراتی ایجاد می‌کند که در زیر میکروسکوپ قابل تشخیص است. کشت ویروس از ضایعات زگیلی عملی نیست و تشخیص قطعی در آزمایشگاه نیاز به روشهای مولکولی (PCR) و شناسایی اسید نوکلئیک (HPV DNA) دارد. روشهای سرولوژیک نیز صرفاً ارزش اپیدمیولوژیک و تحقیقاتی دارند.
تنها کاربرد بالینی PCR، غربالگری انواع پرخطر ویروس در سرویکس است. در حال حاضر سه روش برای تشخیص ۱۳ تا ۱۴ نوع HPV پرخطر به تأیید سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) رسیده است.
- Digene HC2 High-Risk HPV DNA test – Qiagen, Gaithersburg, MD
- Cervista™ HPV HR test – Hologics, Bedford, MA
- cobas 4800 HPV test – Roche Molecular Systems, Pleasanton, CA
دو روش اول تنها نشان می‌دهند که ویروس پرخطر وجود دارد. روش سوم (cobas) و نیز یک روش دیگر موسوم به CervistaTM 16/18 HPV test – Hologics, Bedford, MA، امکان شناسایی افراد مبتلا به عفونت HPV 16 یا HPV 18 را نیز فراهم می کنند. هیچ یک از روشهای فوق، برای استفاده در مردان، نوجوانان، یا تشخیص عفونت در شریک جنسی به تأیید نرسیده‌اند. نکته بسیار مهم دیگر این است که HPV test هیچ کاربردی در غربالگری ضایعات غیر سرویکس شامل ضایعات آنوژنیتال و همچنین تشخیص یا پیگیری درمان سرطان، ضایعات پیش بدخیم یا زگیل ندارد. ابتلا به زگیل تناسلی، به تنهایی نشاندهنده لزوم انجام HPV test، تغییر در برنامه غربالگری سرطان سرویکس (کاهش فواصل پاپ اسمیر) یا انجام کولپوسکوپی نیست.
در جدیدترین دستورالعمل CDC نیز که اخیراً (ژوئن 2015) منتشر شد، تنها کاربرد تست اچ پی وی، همچنان محدود به برنامه غربالگری سرطان سرویکس و در زمینه سیتولوژی و هیستولوژی غیرطبیعی ضایعات سرویکس است. این تست نباید در شریک جنسی مذکر خانم‌های مبتلا به عفونت اچ‌پی‌وی، ضایعات سرویکس در خانم‌های زیر ۲۵ سال، تشخیص زگیل تناسلی، یا به عنوان یک آزمایش بیماری‌های آمیزشی به کار رود.
