استفاده از هموگلوبین اِی‌وان‌سی (A1c)  برای کنترل دیابت از سال ۱۹۷۶ آغاز شد و امروز به یکی از ارکان تشخیص و درمان این بیماری تبدیل شده است. ارتباط نزدیک نتایج هموگلوبین اِی‌وان‌سی با عوارض دیابت ثابت شده و اغلب پزشکان توصیه می‌کنند این آزمایش در مبتلایان به دیابت دست‌کم هر ۶ ماه یک‌بار انجام شود.


باتوجه به میانگین عمر سلول‌های قرمز، اِی‌وان‌سی میانگین تقریبی گلوکز خون را طی ۲۴ ساعت شبانه‌روز و ۷ روز هفته در ۳ ماه اخیر نشان می‌دهد و این اغلب با ارقام به‌دست آمده از خودپایشی قند خون که توسط خود بیماران در منزل انجام می‌شود هم‌خوانی دارد. برخی آزمایشگاه‌ها این میانگین تقریبی (eAG) را نیز محاسبه و گزارش می‌کنند.

 

تلاش‌های بسیاری در سطح بین‌المللی انجام شده تا نحوه انجام و همچنین گزارش نتایج آزمایش هموگلوبین اِی‌وان‌سی به شکل واحد و استانداردی درآید. بیشتر آزمایشگاه‌ها، نتایج را تنها به شکل درصد گزارش می‌کنند. در بسیاری از کشورهای دیگر از واحد بین‌المللی (اِس‌آی) میلی‌مول بر مول به‌تنهایی و یا همراه با درصد استفاده می‌شود.

 

براساس توافق‌نامه‌ای که در سال ۲۰۰۷ در زمینه استانداردسازی روش‌های اندازه‌گیری هموگلوبین اِی‌وان‌سی بین انجمن دیابت آمریکا، انجمن مطالعات دیابت اروپا، فدراسیون بین‌المللی شیمی بالینی و طب آزمایشگاهی و فدراسیون بین‌المللی دیابت صورت گرفت، نتایج آزمایش هموگلوبین اِی‌وان‌سی باید به صورت واحد اِس‌آی و درصد گزارش شود. پیش از آن، اندازه‌گیری هموگلوبین اِی‌وان‌سی در نقاط مختلف جهان و حتی آزمایشگاه‌های مختلف یک شهر، به روش‌های متفاوت انجام می‌شد و بنابراین نتایج آن نیز ناهمگن بود و امکان مقایسه آن‌ها وجود نداشت.

 

در روش مرجع به طور اختصاصی غلظت تنها یکی از گونه‌های مولکولی هموگلوبین گلیکوزیله اندازه‌گیری می‌شود که صحت و دقت بالایی دارد و نتایج براساس واحد بین‌المللی گزارش می‌شود. در برخی نقاط جهان نتایج آزمایش قند خون بر اساس واحد میلی‌مول بر لیتر گزارش می‌شود و گزارش نتایج هموگلوبین اِی‌وان‌سی به شکل درصد به دلیل شباهت ظاهری ارقام به دست آمده ممکن است برای بیماران سردرگمی ایجاد کند. استفاده از واحد بین‌المللی می‌تواند از این سردرگمی بکاهد.

 

درواقع واحد بین‌المللی این فرصت را برای پزشکان فراهم کرد که بتوانند به بیماران توضیح دهند آزمایش قند و هموگلوبین اِی‌وان‌سی با هم متفاوت هستند و اِی‌وان‌سی درصدی از قند خون نیست. منتقدین روش جدید معتقدند استفاده از واحد بین‌المللی ممکن است بیمارانی را که به واحد قبلی عادت کرده‌اند گیج کند و در نتیجه کنترل قند خون آنان به‌هم بخورد. بااین‌حال، شواهد نشان می‌دهد که با آموزش بیماران و پزشکان می‌توان از این‌گونه خطاها پیشگیری کرد.

 

امروز بیماران با دسترسی به اطلاعات از طریق اینترنت، محدودیت‌های سنّتی را نمی‌پذیرند. آزمایشگاه‌ها موظف به ارائه جواب استاندارد هستند و به همین دلیل باید نتایج هموگلوبین اِی‌وان‌سی بر اساس واحد بین‌المللی، به‌تنهایی و یا در کنار درصد گزارش شوند (هموگلوبین اِی‌وان‌سی ۷ درصد معادل ۵۳ میلی‌مول بر مول است).

 

منبع