لطیفه ای است درباره دکتری که آقازاده عزیز و گرامی اش پس از اتمام دانشکده برای یادگیری ریزه کاریهای طبابت در مطب پدر مشغول به کار می شود و روزی از روزها به پدر می گوید: “خانم جونز پیر را می شناسی؟ سالها بود مشکل پوستی اش را درمان می کردی و هرگز خوب نشده بود. هفته پیش پماد جدیدی برایش تجویز کردم و امروز برای تشکر آمده بود!” پدر پاسخ می دهد: “ای سخیف! همه هزینه دانشکده تو را با همان مشکل پوستی خانم جونز داده بودم!”
البته این یک لطیفه است ولی نشاندهنده یک سوءتفاهم شایع درباره دکترهاست. دکترها به پول بیشتر از مشکلات بیماران اهمیت میدهند. ولی چنین اتهامی بسیار غیرمنصفانه است.
روزنامه سعودی (Saudi Gazette) در شماره 15 آوریل 2014 خبری نوشت که بازتاب گسترده ای داشت و واکنشهای متفاوتی بین مردم عادی و پزشکان ایجاد کرد.
دکترها از ترس کروناویروس استعفا میدهند
گزارش سعودی گزت
جده– یکی از دفاتر خبرگزاری عرب (Arabic Press) در روز سه شنبه اعلام کرد این هفته دست کم چهار دکتر متخصص در بیمارستان شاه فهد جده، به دنبال امتناع از درمان بیماران مبتلا به عفونت کروناویروس MERS (سندرم نارسایی تنفسی خاورمیانه)، استعفا داده اند.
بر اساس گزارشی از روزنامه مکه، (Makkah Newspaper) یک خانم متخصص داخلی در روز دوشنبه استعفای خود را به ریاست بیمارستان ارائه نمود.
ریاست بیمارستان نامه ای به ریاست اداره سلامت در جده نوشت و درباره اقدام مقتضی در مورد استعفای این پزشک از وزارت سلامت استعلام نمود. وی خاطر نشان ساخت استعفای این دکتر به دنبال خودداری از درمان مبتلایان به کروناویروس صورت گرفته است.
منابع پزشکی در بیمارستان گفتند طی سه روز گذشته سه دکتر متخصص دیگر نیز به دلیل مشابه استعفا داده اند.
وزیر سلامت در روز دوشنبه گفت یک تبعه خارجی در جده در اثر ابتلا به MERS فوت کرده و مقامات به دنبال آرام کردن مردم وحشت زده هستند.
با مرگ این مرد 70 ساله، مجموع تلفات سندرم نارسایی تنفسی خاورمیانه در پادشاهی عربستان سعودی به 69 نفر رسیده است.
وزیر سلامت اعلام کرد با ثبت چهار مورد جدید عفونت، مجموع مبتلایان در عربستان 194 نفر شده است.
جو رعب و وحشت از MERS که طی هفته گذشته در بیمارستانهای جده حکم فرما شد، منجر به تعطیلی موقت درمانگاه اورژانس بیمارستان شاه فهد و در نهایت بازدید عبداله الربیعه، وزیر سلامت، با هدف آرام کردن اوضاع گردید.
الربیعه به دنبال بازدید آخر هفته خود از بیمارستانهای جده، در روز دوشنبه گزارش خلاصه ای تقدیم کابینه کرد.
به دنبال جلسه کابینه، دولت اعلام کرد “وضعیت کروناویروس تحت کنترل است و جای نگرانی وجود ندارد.”
ویروس در ابتدا در استان شرقی متمرکز بود ولی در حال حاضر به سایر نواحی گسترش یافته است.
سازمان سلامت جهانی (WHO) در روز جمعه تعداد موارد عفونت MERS که در آزمایشگاه تأیید شده را 212 نفر اعلام کرد که 88 نفر از آنان فوت کرده اند.
ویروس MERS هم خانواده ویروس SARS است که در سال 2003 در آسیا 8273 نفر را مبتلا کرد و 9 درصد آنان فوت کردند، ولی MERS کشنده تر است و سرایت پذیری کمتری دارد.
محققین همچنان در حال بررسی MERS هستند و هنوز واکسنی برای آن پیدا نکرده اند.
یک بررسی جدید نشان می دهد ویروس MERS حداقل طی 20 سال گذشته در شترها بسیار شایع بوده و احتمالاً به طور مستقیم از شتر به انسان سرایت کرده است.
ولی وزیر سلامت عربستان هشدار داد که نباید تصور شود شترها عامل این بیماری هستند و بر توصیه های چاپ شده در روزنامه مکه در روز دوشنبه تأکید کرد که “نباید شتاب زده نتیجه گیری کرد.”
وی به خبرنگاران گفت “بیمارستانهای عربستان حتی با یک مورد از این بیماری هم برخورد نداشته اند که سابقه تماس با شتر داشته باشد.”
برخی از نظرات خوانندگان را ببینید:
– دُک: لطفاً اسم دکترها رو بگین؛ اونا لیاقت دکتری رو ندارن. من به هوش اونا شک دارم اگه واقعاً متخصص باشن.
– دکتر بدرالدین عباسی: متعجب شدم وقتی فهمیدم دکترهایی که پول خوبی از دولت میگیرن و مردم بخوبی بهشون احترام میذارن، وقتی باید وظیفه خودشونو انجام بدن، مریضهای خودشون و دولت رو تنها میذارن. این رویه غیراخلاقی به ما هشدار میده. ما همه گیریهای مرگبارتری در جهان داشتیم و دکترها در سراسر کشور و حتی فراتر از مرزها به مریضهای خودشون متعهد بودن. دفتر WHO در پادشاهی عربستان باید با همکاری دکترها و دولت این همه گیری رو ریشه کن کنن.
– زینب خان: این جور بیماریها به ویژه در عربستان سعودی بسیار شایع هستن چون هر سال میلیونها نفر از همه جای دنیا واسه حج و عمره میان اینجا. دکترها باید این واقعیت رو حتی قبل از اقدام برای طبابت در اینجا به خاطر داشته باشن. وظیفه اوناس که تحت هر شرایطی نسبت به حرفه خودشون متعهد باشن. بنابراین، وضعیت فعلی واسه یه کشور مسلمان در هر کجای دنیا بسیار اسفباره ولی این یه واقعیت تلخه. باید در مقابل چنین دکترهایی اقدام عملی انجام بشه. بقیه ش دیگه دست خداس. شرم آوره که در این حرفه پزشکی چنین دکترهایی داریم.
– دونالد دی: این آدما واقعاً به خودشون میگن دکتر- جمع کردن و از بیمارستان رفتن، همین؟ بدون توجه به شغلی که به عهده گرفتن؟ حالا که سعودی گزت اینقدر مشتاقه ملیت افراد رو بگه، در تعجبم چرا این بار این کارو نکرده. در هر حال، اونا از همون اولش هرگز دکتر واقعی نبودن. همون بهتر که از بیمارستان برن و هرگز برنگردن، ترسوها!
– آر-کی-اس: وقتی خطر ابتلا به یه بیماری مرگبار در میون باشه، بهتره اونو بذارن به انتخاب خود دکترها. فاصله باریکی بین شجاعت و حماقت وجود داره. بعضی وقتا تسلیم شدن منطقی تر از هر گزینه دیگه ایه ولی معنی ش این نیست که من به تصمیم اونا آفرین بگم و البته ازشون ایراد هم نمی گیرم.
– بابار ام: این مطلب انگشت اتهام به سمت دکترهایی گرفته که متأسفانه خودشون قربانی سیستم هستن. وزارت سلامت امکانات کافی واسه قرنطینه مریضها فراهم نکرده و دستورالعملهای لازم برای پرسنل (دکتر، پرستار، و تکنسین) موجود نیست. خیلی از دکترها به مدیریت مراجعه کردن و اقدامات لازم برای کنترل این همه گیری رو متذکر شدن ولی چون هیچ اقدامی انجام نشده، استعفا دادن. مطلب فوق طرف دیگه سکه رو نشون نداده.
– مهمان: با توجه به تعداد زیاد افرادی که از همه جای دنیا واسه حج و عمره میان، امکانات درمانی باید کامل و واسه مواجهه با هرگونه موارد فوریت دار آماده باشه. ابولا، SARS، آنفلوانزای خوکی، و خیلی از بیماریهایی منطقه ای یا فصلی دیگه در نقاط مختلف دنیا وجود دارن. شرایط بهداشتی بخصوص در مکه، مدینه و جده باید تقویت بشه.
– تاتا: شرم بر این دکترها… نباید بهشون دکتر یا حتی دانش آموخته طب گفت.
– فیس777: ممکنه دکترها در اعتراض به نحوه برخورد با همه گیری MERS استعفا داده باشن. وزارت سلامت باید با مرکز کنترل عفونت و یا حتی CDC آمریکا مشورت کنه. دکترها احتمالاً در مقابل مسئولینی که ظاهراً همه چیزو انکار می کنن، ناچار شدن یه تصمیم اخلاقی بگیرن. سیاستها و دستورالعملهای کنترل عفونت و پیشگیری باید توسط همه پرسنل بیمارستانی و بیماران به طور یکسان اجرا بشه. خیلی از مریضها هر کاری دلشون بخواد در بیمارستانها میکنن و مدیریت بیمارستان از پرسنل هیچ حمایتی نمی کنن.
– جودی لانارد ام دی: به زینب خان و سایرین: MERS یه ویروس کاملاً جدید و نوظهوره، که هرگز قبل از عربستان سعوی هیچ جای دیگه ای دیده نشده. همه صاحبنظران در همه جای دنیا متحیر هستن که چرا وزارت سلامت عربستان از هنگام گزارش اولین موارد، از ارائه اطلاعات بیشتر خودداری می کنه. کافیه سه کلمه MERS، سعودی و شفافیت رو در گوگل جستجو کنین. چرا دکترها باید بیشتر از دولتی که اطلاعات رو مخفی می کنه و از همکاری کامل با صاحبنظران جهانی که میخوان کمک کنن خودداری می کنه،به این مسئله اهمیت بدن؟ دولت رو سرزنش کنین نه دکترها.
– کامل اکرام: ممکنه هیچ وقت کل داستان رو متوجه نشیم ولی استعفا به این دلیل که مسئولین بیمارستان اقدامات و امکانات کافی ایمنی رو انجام ندادن، بهانه خوبیه. این موضوع حرفه ای بودن مسئولین وزارت سلامت سعودی رو زیر سؤال میبره. مطمئناً من به عنوان یه زائر میخوام واقعیت رو بدونم. واقعیت و دیگر هیچ. سلامت باشید.
– سوسن: پرسنل بیمارستانها در عربستان سعودی دارن مبتلا به MERS میشن و میمیرن. آیا استعفای دکترها به خاطر اینه که بیمارستانها نمی تونن از پرسنل خودشون محافظت کنن؟ آیا امکانات کافی برای حفاظت تنفسی در اختیار پرسنل هست؟
– ابراهیم: این باید یه مورد چالش برانگیز واسه دکترها باشه. حدسم اینه که مشکل بیشتر مدیریتی است که باعث شده دکترها استعفا بدن. بیمارستان هم مقصره. احتمالاً امکانات بیمارستان کافی نبوده و پرسنل در مقابل این ویروس مرگبار بی دفاع مانده اند. اینو بر اساس تجربه 4 سال کار در یه بیمارستان در جده میگم.
– پدرو فیلیپو اسپلاگو (فیلیپین): این مشکل عربستانه. بیشتر متخصصهایی که استخدام میشن تقلبی هستن و مشکل مدرک دارن. این محدود به دکترها نیست. مهندسها هم همینطور هستن. دولت باید یه کمیسیون ناظر داشته باشه که به این موضوع رسیدگی کنه. شک دارم اون دکترها واقعاً دکتر باشن. اونا فقط تاجر هستن.
– آر جی بی: باید توجه کنیم که دکترها هم از نظر حرفه ای آدم هستن. همون بدن افراد عادی رو دارن. حتی در مقابل بیماریهای کشنده آسیب پذیرتر هستن چون در جاهایی زندگی و کار می کنن که خطر بروز همه گیری بیشتره. برای حرفه ای بودن و اخلاق حرفه ای باید ابتدا زنده بمانیم. به نظر من تصمیم اونها خودخواهانه نیست. اونها خانواده دارن و کسانی که دوستشون دارن و براشون ارزش قائلن.
– جی وی ولارد: اونا لیاقت دکتر بودن رو ندارن. اونا بی شرمانه سوگند بقراط رو زیر پا گذاشتن.
– عایشه: تعداد افرادی که واسه حج و عمره میان در حال افزایشه و هیچ بارونی در جده نباریده. این باعث میشه بیماریها از همه جای دنیا وارد این کشور بشن. من نمیگم کسی نباید بیاد ولی تعداد کسانی که واسه حج و عمره میان واقعاً باید کم بشه. ولی وقتی صحبت از پول میشه کسی به این طور چیزها اهمیت نمیده.
– فهد: بله اونا قسم خوردن مریضها و افراد در حال مرگ رو تحت هر شرایطی درمان کنن، ولی اصلاً فکر کردین دکترها هم کسانی رو دارن که دوستشون دارن؟ اونا خانواده دارن: همسر و فرزندان. اونا باید در حالی که به فکر کار هستن، به فکر خانواده هم باشن. چی به سرشون میاد؟ ممکنه در تلاش بی نتیجه برای نجات یه مریض، خودشون بمیرن و در مقابل چی؟ هیچ چی، فقط بیماری رو به خانواده شون منتقل می کنن.
– یاسر فواد: واقعاً ناراحت کننده س که ضدویروسها از ویروسها فرار میکنن. پس کی اونجا مونده؟ بله، اونایی که قسم خوردن از انسانیت مراقبت کنن. مثل سربازانی که هرگز از مقابل حتی قدرتمندترین دشمنان فرار نمی کنن. ای سربازان پزشکی، با این شرایط سخت بجنگید و ثابت کنید ترسو و تنها نیستید.
– دکتر: دکترها در کشورهای دیگه وقتی SARS شایع شد 24 ساعته هر 7 روز هفته کار میکردن تا به مریضهاشون کمک کنن.
استخوان لای زخم گذاشتن
از این همه توهین به دکترها خسته شده ام. ما را در کنار شرکتهای بزرگ دارویی به عنوان شریک دزد و رفیق قافله می شناسند. میگویند “دکترها پولکی هستند.” یا “من خیر تو را نخواستم شر مرسان.” کار به جایی رسیده که ما را متهم می کنند که درمان قطعی سرطان را یافته ایم ولی از مردم قایم می کنیم تا بیکار نمانیم! اگر منفعت مالی انگیزه اصلی ما بود، پس چرا مرتب کارهایی می کنیم که به ضررما تمام می شود؟
آنهایی که از پولکی بودن دکترها مطمئن هستند همیشه مثالهای متعددی برای تأیید ادعای خود در آستین دارند. ولی معمولاً برای رد یک ادعا از مثال استفاده می شود، نه برای تأیید آن. شکی نیست که در میان دکترها نمونه های بد وجود دارند ولی تعداد آنها بسیار بسیار کمتر از دکترهای خوب است.
دکتر کریسلیپ اخیراً درباره پزشکی می نویسد “به فریادش برسید” و توضیح می دهد که این گفته او از سر دلسوزی است. انتقاد وی ناشی از نگرانی از کاهش درآمد خود نیست. او هم این روزها مانند بسیاری از دکترهای دیگر درآمد ثابتی دارد. حتی دکترهایی هم که در بخش خصوصی کار می کنند، علاوه بر وجدان عمومی و اخلاق حرفه ای، به طور مستمر تحت کنترل سیستمهای نظارتی مختلف، شرکتهای بیمه و فشار وکلای دعاوی حقوقی هستند و نمی توانند برای پول دست به هر کاری بزنند.
دکتر شدن راه خوبی برای پولدار شدن نیست. آموختن پزشکی نیاز به صرف زمان طولانی و هزینه های گزاف و کار طاقت فرسا دارد. بیشتر دکترها تا چندین سال پس از اتمام تحصیلات خود ناچارند اقساط کمک هزینه دانشجویی خود را بپردازند. شروع حرفه طبابت در اغلب رشته ها نیاز به سرمایه گذاری گزافی دارد که بیشتر دکترها به خاطر آن زیر بار وام های سنگین با بازپرداخت طولانی مدت میروند. خریدن خانه یا ماشین گرانقیمت مستلزم چندین سال کار بی وقفه تحت شرایط پراسترس است.
در گذشته نه چندان دور، دکترها احترام و استقلال عمل بیشتری داشتند. اینها مزایای بزرگی بودند که در حال کمرنگ شدن هستند. امروز شاید به همین دلیل بسیاری از کشورها با کمبود پزشک روبرو هستند. این کمبود طی 15 سال آینده تنها در ایالات متحده بین 90 تا 200 هزار پزشک پیش بینی شده است. یکی از دلایل دیگر کاهش گرایش به پزشکی، کاهش حاشیه سود و افزایش زیان ناشی از خطاست. مقررات بیمه هر روز سخت تر و دست و پاگیرتر می شود و علیرغم استفاده از فناوری دیجیتال و پرونده های الکترونیک سلامت، افزایش دیوانسالاری (بوروکراسی) باعث تحمیل فشار و هزینه های بیشتر به دکترها شده است.
دیگر بیشتر دکترها به فرزندان خود توصیه نمی کنند که دکتر شوند. در یک نظرسنجی در سال 2007 از بین بیش از هزار پزشک، بیش از نیمی از آنان چنین اعتقادی داشتند. این اتهام که دکترها پولکی هستند، عمدتاً بی اساس است.
