چپ و راست در آثار هنری

به این نقاشی نگاه کنید. نیمی از چهره این مرد خندان و نیمی دیگر اخموست. در مجموع فکر می کنید این مرد روز خوبی داشته یا نه؟ بیشتر بیننده ها معتقدند این مرد روز خوبی داشته است. به نظر پژوهشگران، هنگامی که به چهره افراد می نگریم، سمت چپ چهره آنان از نظر عاطفی قدرتمندتر از سمت راست است و حس کلی را تعیین می کند. اگر سمت چپ چهره شاد و سمت راست غمگین باشد، چپ به راست می چربد و کل چهره شاد به نظر خواهد رسید.

علت این پدیده، نقش غالب نیمکره راست مغز ماست. نیمکره راست مغز در تشخیص چهره ها و عواطف توانایی بیشتری دارد. نیمکره راست مغز، مسئول نیمه چپ میدان بینایی است و این نکته تأثیر عمیقی بر جهان هنر به ویژه نقاشی داشته است. گویا مغز کار اسکن تصاویر را از سمت چپ آغاز می کند.

اکثریت قریب به اتفاق افرادی که پرتره آنان در طول تاریخ نقاشی شده، اغلب به طور نا خود آگاه، طوری ایستاده یا نشسته اند که سمت چپ چهره آنان بهتر دیده شود. گویا این افراد بجای اینکه مستقیم به بیننده خیره شوند، ترجیح داده اند از گوشه چشم نگاه کنند. بررسی 1474 نقاشی پرتره از اروپا در فاصله قرون 16 و 20 میلادی نشان میدهد 60% افراد سمت چپ چهره خود را نشان داده اند (خانم ها 68% و آقایان 56%). چهره مسیح در 90% نقاشی ها متمایل به سمت چپ است.

به نظر برخی، چون اروپایی ها از چپ به راست می نویسند، این تمایل آنان طبیعی است ولی بررسی نقاشی های کشورهای عربی مانند مصر نیز که از راست به چپ می نویسند، نتایج مشابهی داشته است. برخی دیگر معتقدند تمایل به چپ یک پدیده اکتسابی است که به تدریج با یادگیری فن نقاشی از استاد به شاگرد منتقل شده است، ولی تمایل به چپ در نقاشی های کودکان نیز وجود دارد.