مقدمه
مطلبی که می خوانید شامل پرسش یک پزشک از مجله “سرطان شناسی” و پاسخ این مجله است. مباحث اخلاقی همواره جزو موضوعات داغ پزشکی است و هنگامی که پای اعتقادات مذهبی به میان می آید، حساسیت آن دوچندان می شود. مثلاً چند سال پیش آقایی با درخواست اتوپسی جنین سقط شده به آزمایشگاه اینجانب مراجعه کرد. اغلب بیماران ذهنیت روشنی از اتوپسی ندارند. هنگامی که به او توضیح دادم قرار است شکم جنین را باز کنم و دل و روده اش را بیرون بیاورم تردید داشت. این واکنش البته طبیعی بود ولی هنگامی که دلیل تردیدش را پرسیدم گفت به نظرش این کار گناه است.
اجازه میدهید باهم دعا کنیم؟
خانم 40 ساله ای بدون سابقه قطعی سرطان در خانواده، برای مشاوره در مورد سرطان پیشرفته معده اش که به شدت گسترش یافته بود، به من مراجعه کرد. تشخیص او به کمتر از یک ماه پیش بازمی گشت و به توصیه پزشک سرطان شناس محلی شیمی درمانی شروع شده بود. خُلق او برخلاف انتظار من بود: گهگاه لبخند میزد و اصلاً ظاهر بیماران سرطانی را نداشت. وقتی میخواستم به جنبه های ناراحت کننده بیماری اش مانند پیش آگهی اشاره کنم دائماً بحث را به خدا، مذهب، کمک مذهب به کنار آمدن با بیماری، و اعتقاد به معجزه خداوند می کشاند. در نهایت از من درباره مذهبی بودنم پرسید. به عنوان یک فرد غیرمذهبی، با پرسش وی راحت نبودم. با اینحال به او گفتم مذهبی نیستم. ادامه صحبتهایش طوری بود که احساس کردم میخواهد مرا به راه راست هدایت کند و حقانیت اعتقادات خود را به اثبات برساند. سپس از من اجازه خواست تا آنجا، داخل اتاق من، به همراه خانواده اش برایم دعا بخوانند. اجازه دادم و صبورانه دعا خواندنشان را تماشا کردم. مطمئن نیستم کارم درست بوده یا نه. از نظر اخلاقی چه باید میکردم؟
پاسخ مجله:
به نظر 91% پزشکان شرکت کننده در یک نظرسنجی کشوری در سال 2006، وارد شدن در بحثهای مذهبی در صورتیکه بیمار آنرا آغاز نماید مانعی نداشته و 73% آنان در چنین مواقعی، اغلب یا همیشه، عقاید مذهبی یا معنوی خود بیماران را ترغیب می کنند. پزشکانی که دارای گرایش مدهبی یا معنوی خاصی هستند، تمایل بیشتری دارند تا مستقیماً به اینگونه موضوعات بپردازند. مورد شما از نظر حرفه ای اندکی متفاوت است زیرا کانون بحث مذهبی شما شده اید. حدس میزنم ناراحتی شما از این بابت است که نمی خواستید غیرمذهبی بودن خودتان تأثیری بر تجربه بیمار از تعامل پزشک- بیمار بگذارد، یا شاید ناشی از این نگرانی منطقی که ممکن است پس از این دیدگاه منفی نسبت به شما پیدا کند- یا هر دو. نگرانی درباره تجربه بیمار همیشه اهمیت بیشتری دارد، بنابراین موافقم که گوش دادن به گفته های بیمار، احتمالاً بدون هرگونه پاسخ، طوری که او به روش کلامی یا غیرکلامی متوجه گوش دادن شما بشود، واکنش مناسبی است. تصور نمی کنم چیزی در اخلاق حرفه ای پزشک را موظف به دعا خواندن با بیمار نماید. به نظر من نیز، همان کاری که شما انجام داده اید، یعنی تحمل این رفتار بیمار، نشاندهنده احترام به باورها و احساسات اوست. در یادداشتی در ارتباط با تحقیق مورد اشاره آمده است، بیمارانی که به نیازهای معنوی آنان توجه شود با نتایج مثبت متعددی (مانند سازگاری بیشتر مراقبت و درمان حین مرگ با ارزشهای اعتقادی) روبرو خواهند شد. این یادداشت توصیه کرده بیمارانی که از راههای مذهبی به مقابله با استرس می پردازند، بهتر است به روحانیون حرفه ای ارجاع داده شوند.
منبع:
http://www.cancernetwork.com/ethics/content/article/10165/2150149