با توجه به نقش ملموس و بسیار مؤثر نظام مهندسی مثلاً در مراحل مختلف ساختمان سازی به ویژه تأیید نقشه های فنی ساختمان برای دریافت پایان کار و همچنین نقش کلیدی در بازار پر رونق مصالح ساختمانی و … منطقی است که حساسیت انتخابات نظام مهندسی هم بیشتر از نظام پزشکی باشد ولی یک سؤال: در نظام پزشکی که حتی اختیار تعیین تعرفه خدمات اعضای خود را هم ندارد چه برسد به نقش کوچکی مانند نظارت در بازار آشفته دارو و تجهیزات پزشکی و کیت ها و مواد مصرفی آزمایشگاهی که البته کوچکترین ربطی به نظام پزشکی ندارد، پس این همه سر و صدا برای انتخابات نظام پزشکی چه دلیلی دارد؟!
جالب است که حتی هزینه بیمه مسئولیت ساختمان هم از جیب مردم (کارفرما) پرداخت می شود و بگذریم که پس از ریزش ساختمان کسی جوابگو نیست و همان کارفرمای بینوا باید جواب بدهد درحالیکه بیمه مسئولیت پزشکان از جیب خود پزشکان پرداخت می شود و پس از هر اتفاقی انگشت اتهام مستقیماً و اول از همه به سوی پزشکان نشانه میرود! بعد هم هر کس میخواهد نفرین کند میگوید ایشالا پولشو خرج دوا و دکتر کنه!!!!!!!!!! جدی برای من که یک سؤال بزرگ است. آیا اصولاً انتخابات نظام پزشکی اهمیتی برای پزشکان یا هر کس دیگری دارد؟
انتخابات نظام پزشکی نیازبه مهندسی ندارد. انتخابات نظام پزشکی با این حال خراب، بیشتر نیاز به پزشکی دارد تا مهندسی! آن هم پزشکی از نوع اورژانسی!
درسهایی از آما
در روز 4 اسفند 91 در انتخابات نظام پزشکی شهرستان تالش شرکت کردم و رأی دادم. پیش از این نیز یک نوبت افتخار شرکت در انتخابات نظام پزشکی تهران و نوبت قبلی در تالش را داشته ام. امیدوارم دوستان از این رک گویی بنده رنجیده خاطر نشوند ولی همیشه برایم این سؤال مطرح بوده که چرا این انتخابات چنین کم رمق و کم رونق است.
صرف نظر از دلایلی (بهانه هایی) که اغلب به ذهن متبادر و جسته و گریخته به گوش میرسد (نقایص قانونی، دخالت دولتمردان، سیاسی شدن نظام پزشکی، …) به نظر میرسد حداقل بخشی ازنابسامانیها در هر سازمانی ریشه در ضعف درونی آن سازمان دارد. حتی سازمانهایی با قدمت و گستردگی کمتر، مانند نظام مهندسی، توانسته اند جایگاه نسبتاً شایسته ای پیدا کنند که مورد استقبال مهندسین قرار گرفته و جامعه نیز آنها را به رسمیت شناخته است.
بدیهی است هرگونه مقایسه، بدلیل تفاوتهایی که بین جوامع مختلف وجود دارد، به مصداق قیاس مع الفارق نپذیرفتنی است و مطلبی که در اینجا میخوانید نه با هدف مقایسه بلکه صرفاً برای یادآوری برخی نکات پندآموز است. امیدوارم روزی فرا رسد که سازمان نظام پزشکی، که بقول سرور گرامی ام جناب آقای دکتر جوزی خانه ماست، جایگاه واقعی و شایسته خود را در میان پزشکان و همچنین کل ایرانیان پیدا کند.
انجمن پزشکی آمریکا (آما[1])، بزرگترین انجمن پزشکان و دانشجویان پزشکی در این کشور است که در سال 1847 تأسیس شد و در 1897 رسمیت یافت. تعداد اعضای آما در سال 2011 به 217هزار و چهارصد و نود نفر رسید که شامل حدود 20% دانشجو و 10% دستیار است. کمتر از 15% پزشکان آمریکایی عضو این انجمن هستند. مأموریت آما پیشبرد هنر و دانش پزشکی به منظور بهبود سلامت جامعه، تأمین منافع پزشکان و بیماران، لابی با قانونگذاران در جهت منافع پزشکان و بیماران، و کسب درآمد برای آموزش پزشکی است. همچنین آما مجله انجمن پزشکان آمریکا (جاما[2]) را منتشر می کند که پرتیراژترین هفته نامه پزشکی در جهان است.
انتشار کدهای تخصصی پزشکی که روش استاندارد برای شناسایی پزشکان و متخصصین در آمریکاست نیز برعهده آماست. هنگامی که جرج سیمونز در 1899 ریاست آما و سردبیری جاما را بر عهده گرفت، این انجمن فقیر و ضعیف بود و اغلب به آن بی اعتنایی می شد. ایده سیمونز این بود که به برخی شرکتهای دارویی که در جاما و نشریات دیگر این انجمن آگهی می دادند، گواهینامه یا تأییدیه اعطا کند. با این اقدام، درآمد آما از راه آگهی ها افزایش یافت و در عرض 10 سال تقریباً 5 برابر شد. تعداد اعضا در همین مدت تقریباً 10 برابر شد.
سیمونز در سال 1904 شورای آموزش پزشکی را تشکیل داد. وظیفه این شورا، ارتقای آموزش پزشکی بود. با اینکه هیچ قانونی در این باره تدوین نشده بود، شورای آما تا سال 1910 عملاً به یک مؤسسه ملی اعتباربخشی دانشکده های پزشکی تبدیل شد و تصمیمات آن قدرتی معادل قانون یافت. البته به نظر بسیاری از منتقدین، هدف اصلی این شورا محدود ساختن تعداد فارغ التحصیلان و جلوگیری از اشباع بازار اشتغال پزشکان است. سیمونز و جانشین وی “فیشبن”، در سال 1913 دپارتمان تبلیغات را با هدف محدود ساختن روشهای درمانی غیرمتعارف مانند هامیوپاتی، استئوپاتی، و کایروپراکتیک تشکیل دادند.
فیشبن از طریق مقالات متعددی که همزمان در بیش از 200 روزنامه چاپ می شد و همچنین برنامه رادیویی هفتگی که توسط میلیونها آمریکایی شنیده می شد، تأثیر عمیقی بر روند آموزش پزشکی گذاشت. فیشبن ایده اعطای گواهینامه را به شرکتهای تولیدکننده مواد غذایی و حتی سیگار گسترش داد، بطوری که درآمد سالانه آما تنها از طریق آگهی تا سال 1950 از مرز 9 میلیون دلار گذشت.
شرکتهای تولید سیگار بیشترین نقش را در این میان داشتند. پس از آن و با خروج فیشبن، موضع آما در قبال تولیدکننده های سیگار تغییر کرد. موضع سیاسی آما نیز در طول تاریخ متغیر و گاه متناقض بوده است. آما در دهه 1930 تلاش کرد اعضای خود را از همکاری با دولت باز دارد. در آن سالها رکود اقتصادی باعث شده بود دولت تصمیم به تأسیس “سازمانهای گذران سلامت[3]” یا “اِچ-اِم-اُ”ها بگیرد. به نظر آما، تصمیم فوق به منزله نقض قانون شِرمن بود. بر اساس این قانون، که در سال 1890 به تصویب کنگره رسید، دولت از دخالت در زمینه هایی که با اصول رقابت در بازار سازگار نباشد منع شده است.
آما در دهه 1950 و 1960 کمپین گسترده “عملیات فنجان قهوه” را به رهبری رونالد ریگان برعلیه “مدیکِر” به راه انداخت. مدیکِر لایحه بیمه حمایتی سالمندان بود که توسط دموکراتها ارائه شده بود. بخشی از این کمپین شامل برگزاری میهمانیهای صرف قهوه توسط همسران پزشکان بود تا در آن میهمانان برای نوشتن نامه به کنگره در مخالفت با مدیکِر تشویق شوند. پس از تصویب مدیکِر، آما تغییر موضع داد و در حال حاضر مخالف هرگونه کاهش بودجه مدیکِر یا افزایش هزینه ها به بهای کیفیت یا در دسترس بودن خدمات پزشکی است. همچنین آما از کمک مالی به بیماران تحت پوشش مدیکِر برای خرید دارو به شدت حمایت می کند. البته آما همچنان مخالف هرگونه طرح درمانی است که در آن دولت تنها پرداخت کننده تمام هزینه ها باشد[4].
آما در دهه 1990 سهم بسزایی در شکست طرح اصلاح مراقبتهای پزشکی هیلاری و بیل کلینتون داشت. آما همچنین از تغییرات قانون قصور پزشکی در جهت محدود ساختن پرداخت خسارت حمایت می کند. به ادعای آما، این محدودیت باعث می شود بیماران برای یافتن مراقبت های پزشکی مناسب با مشکل کمتری روبرو شوند. در بسیاری از ایالتهای آمریکا، متخصصین رشته های پرخطر به دلیل میزان بالای خسارتها مجبور شده اند به ایالتهای دیگری که پرداخت خسارت در آنها محدودتر است نقل مکان کنند. به عنوان مثال، همه جراحان مغز و اعصاب در سال 2004 تمام نیمه جنوبی ایالت ایلینوی را به مقصد ایالتهایی که میزان خسارت پرداختی برای “درد” را محدود کرده بودند، ترک کردند. بسیاری از ایالتها به این نتیجه رسیده اند که محدود شدن خسارت درد باعث کندتر شدن میزان رشد نرخ بیمه قصور پزشکی می شود.
اولویت دیگر آما انجام لابی برای تغییر کدهای مالیاتی دولت فدرال است تا امکان خرید بیمه سلامت برای افراد فراهم شود. در حال حاضر سیستم بیمه براساس اشتغال استوار است. در صورت تحقق تلاش آما، میلیونها آمریکایی بیمه نشده می توانند از طریق معافیت مالیاتی بیمه شوند. هر چه درآمد افراد کمتر باشد معافیت مالیاتی بیشتر خواهد بود.
[1] American Medical Association (AMA)
[2] Journal of the American Medical Association (JAMA)
[3] Health Maintenance Organizations (HMOs)
[4] Single-payer health care