بر اساس جدیدترین ویرایش طبقه بندی اختلالات روانی، موسوم به دی- اس- ام- 5 که توسط انجمن روانپزشکی آمریکا منتشر می شود، علاوه بر مسمومیت با کافئین، محرومیت از کافئین نیز جزو اختلالات روانی طبقه بندی شده است. علیرغم درخواست بسیاری از پزشکان و طرفداران سلامت، این انجمن تعریف “اعتیاد به کافئین” را در طبقه بندی فوق نگنجانده است. کافئین علاوه بر ترکیبات قهوه، از اجزای ثابت بسیاری از نوشیدنی های انرژی زا مانند “رد بول” است.
علائم مسمومیت با کافئین شامل بی قراری، عصبی شدن، هیجان، بی خوابی، چهره برافروخته، تکرر ادرار، تهوع، اسهال، و تپش قلب است. این علائم در ویرایش قبلی دی- اس- ام- 4 نیز وجود داشت. علائم محرومیت از کافئین که برای اولین بار وارد دی- اس- ام- 5 شده شامل سردرد، یبوست، خواب آلودگی، عدم تمرکز، افسردگی و گرفتگی عضلانی است که ممکن است منجر به اختلال عملکرد و زندگی افراد شود. اما چرا علیرغم علائم فوق، هنوز کافئین به عنوان ماده مخدّر شناخته نشده است؟
هر روز تعداد زیادی از مردم در کشورهای مختلف قهوه می خورند و کسی تاکنون دچار عوارض خاصی نشده اند. با اینکه کافئین دارای برخی ویژگیهای مواد مخدّر مانند علائم مسمومیت و محرومیت است، علائم محرومیت از کافئین گذرا بوده و کافئین برخلاف مواد مخدّر ایجاد وابستگی عمیق نمی کند. بسیاری از مصرف کنندگان کافئین به دلیل ایجاد تحمل دارویی (تولرانس) به تدریج مقدار مصرف خود را افزایش می دهند و این ممکن است خطرناک باشد.