ترانوس (Theranos) یک شرکت خصوصی آمریکایی خدمات سلامت و تجهیزات آزمایشگاهی مستقر در پالو آلتو، کالیفرنیاست که در زمینه ی توسعه ی روشهای ساده و ارزان برای تست‌های تشخیصی آزمایشگاهی فعالیت می کند. در روش ارائه شده در این شرکت، آزمایشها با استفاده از خون نوک انگشت به جای خون وریدی و فناوری میکروفلوید انجام می شود.
ترانوس در سال ۲۰۰۳ توسط الیزابت هولمز با هدف ساده‌سازی و استاندارد سازی آزمایشها به وسیله دستگاه های قابل حمل (موسوم به ادیسون) تأسیس شد. موفقیت هولمز به حدی چشمگیر بود که ارزش این شرکت در سال 2014 حدود 9 میلیارد دلار برآورد شد (ارزش الیزابت هولمز در آن گزارش4.5 میلیارد دلار بود.) برخی حتی نام هولمز را در ردیف افردی مانند استیو جابز (مؤسس اپل) قرار می دادند. شکل لباس پوشیدن هولمز هم شبیه جابز بود و او همواره تصویری از جابز روی میز کار خود داشت.
شاید آن هنگام کمتر کسی یک آینده ی تراژیک برای ترانوس و هولمز پیش بینی می کرد. وال استریت ژورنال در اکتبر 2015 گزارشی منتشر کرد که نشان می داد دستگاه های ساخت ترانوس دقیق نیستند. این شرکت متهم شد که نمونه های خون نوک انگشت را رقیق می کند و آزمایش ها را با همان روش های سنتی انجام می دهد. علاوه بر نقض استانداردهای آزمایشگاهی، اتهام فریب و تقلب هم وارد شده بود. هولمز در یک برنامه ی تلویزیونی ادعای وال استریت ژورنال را کذب دانست و گفت: “اول میگن دیوونه شدی، بعد باهات می جنگن، و بعد یه دفعه، همه ی جهان رو تغییر میدی!”
اما جهان تغییر نکرد. ارزش شرکت بلافاصله سقوط کرد و بر اساس گزارش فوربس در ماه گذشته به 800 میلیون دلار رسید (ارزش الیزابت هولمز صفر برآورد شده است.) ترانوس اعلام کرد تمام مسئولیت مشکلات پیش آمده را می پذیرد. آزمایشگاه های این شرکت در نوارک، کالیفرنیا، تعطیل شد و نماینده ی دولت اعلام کرد تحقیقات ادامه خواهد داشت. در این مدت، هشت شاکی دیگر نیز از ترانوس شکایت کردند.
مرکز خدمات بیمه ی مدیکد و مدیکر (CMS) اعلام کرد این شرکت خسارت سنگینی باید بپردازد که مبلغ آن در صورت تداوم روند جاری، هر روز 10 هزار دلار افزایش می یابد. هولمز به مدت 2 سال معلق شد و در حال حاضر از هرگونه فعالیت در زمینه ی آزمایشگاه بالینی محروم است. البته ترانوس می تواند به این رأی اعتراض کند اما احتمال تغییر رأی بسیار اندک است.
همچنین شرکت دارویی والگرینز (Walgreens) که به عنوان دومین زنجیره ی بزرگ خدمات سلامت آمریکا پس از CVS Health، از سال 2013 وارد همکاری با ترانوس شد، اعلام کرده که این همکاری متوقف شده است.
یکی از دلایل رشد و پیشرفت سریع ترانوس، استفاده از تجربیات یکی از نخبه های سیلیکون ولی به نام سانی بالوانی بود که در سال 2009 اداره ی این شرکت را بر عهده گرفت اما پس از مدتی، ترانوس اعلام کرد بالوانی بازنشسته شده است. مشکلات از همان موقع شروع شد.
هولمز در طول مدت فعالیت حرفه ای خود، همواره بر امنیت، مخفی کاری و رازداری تأکید داشت. کارمندان ترانوس از افشای کوچکترین مطالب در زمینه ی فعالیت های کاری خود، حتی با همکاران باز داشته می شدند. تیم حفاظت کار کشته ای از ساختمان شرکت و دفتر ریاست مراقبت می کرد. آن ها برای هولمز از “عقاب یک” و برای بالوانی از “عقاب دو” استفاده می کردند. وقتی عقاب دو از آشیانه پرواز کرد، این سد حفاظتی ترک خورد. درز اطلاعات برای ترانوس فاجعه آمیز بود.
اگر فناوری ترانوس، مانند بسیاری از غول های دیگر سیلیکون ولی، در محدوده ی سخت افزار و نرم افزار باقی مانده بود، شاید داستان الیزابت هولمز می توانست پایان بهتری داشته باشد. همواره حیطه ی زیست فناوری (بیوتکنولوژی) پیچیدگی های خاصی دارد که آن را از سایر شاخه های فناوری متمایز می کند. الیزابت هولمز قربانی همین پیچیدگی ها شد.
چند کارتون جالب در این باره را در اینجا ببینید.