رفتارهای ایذایی (Disruptive Behaviors) به رفتارهایی گفته می شود که خرابکارانه و آزاردهنده هستند و به قصد تخریب یا صدمه زدن و آزاررسانی انجام می‌شوند. مطرح شدن این اصطلاح در فرآیند درمان، دست کم به حدود 30 سال پیش باز می گردد. اخیراً شواهدی به نفع افزایش این نوع رفتارها در پزشکان دیده شده ولی مشخص نیست شواهد فوق ناشی از افزایش توجه به این معضل بوده یا این که واقعاً پزشکان بیشتری دچار آن شده اند.
شیوع رفتارهای ایذایی در پزشکان آمریکایی بین 3 تا 5 درصد گزارش شده است. این شامل هر رفتاری است که منجر به اختلال در روند درمان بیمار شود. گاهی به آن رفتار آزار دهنده (Abusive Behavior) هم گفته می شود. رفتار ایذایی ممکن است لزوماً در ارتباط مستقیم پزشک و بیمار رخ ندهد. هر گونه تعامل با همکاران و یا بستگان بیمار که به نحوی فرآیند درمان را مختل کند، یک رفتار ایذایی محسوب می شود.
رفتارهای مشکل آفرین شامل خشم کلامی واضح و یا تهدید فیزیکی و نیز رفتارهای انفعالی به صورت خودداری از انجام امور محوله و عدم همکاری است. یک گزارش در سال 2008 نشان می دهد رفتار ایذایی منجر به افزایش استرس و از دست دادن تمرکز در درصد قابل توجهی از همکاران شامل پزشکان، پرستاران، و پرسنل اداری می شود. این رفتار در 71% موارد با خطای پزشکی همراه است و در 51% موارد جان بیمار به خطر می افتد. بررسی دیگری در سال 2011 نتایج مشابه داشته با این توضیح که رفتارهای ایذایی را در جراحان، متخصصین بیهوشی و زنان و زایمان، و همچنین در جاهایی که استرس بالاتر باشد، مانند اتاق عمل، بخش مراقبت های ویژه و درمانگاه اورژانس، بیشتر گزارش کرده است.
کمیسیون مشترک (Joint Commission) یک مؤسسه مستقل و غیرانتفاعی است که از سال 1951 برای اجرای برنامه های اعتباربخشی، استانداردسازی و اعطای گواهینامه به بیمارستانها تأسیس شده است. این مؤسسه که هدف آن اطمینان از ارائه مراقبت های بی خطر با بالاترین کیفیت در همه زمینه های بهداشت و درمان است، بزرگترین مرکز در آمریکا در نوع خود محسوب می شود.
بر اساس مقررات کمیسیون مشترک، همه بیمارستانها باید دستورالعمل مشخصی داشته باشند که در آن انواع رفتارهای ایذایی به وضوح مشخص و شامل سیستم آموزش، گزارش دهی و نحوه برخورد و رفع اشکال باشد. علاوه بر شناسایی رفتارهای ایذایی، باید توجه شود که چنین رفتارهایی ممکن است واکنشی نسبت به مشکلات سیستم باشد. به عنوان مثال، تأکید فزاینده بر افزایش بازده کاری، کاهش زمان ویزیت بیماران، و مستند سازی در کنار تکمیل پرونده الکترونیک بیمار، منجر به تشدید فشار کاری بر دوش برخی پزشکان و احساس عدم رضایت شغلی می شود. پیشگیری و به حداقل رساندن مشکلات رفتاری پزشکان از طریق تقویت روحیه همکاری، مشاوره، حفظ شأن و احترام افراد، و اشاعه این اعتقاد که همه پزشکان درون هر مجموعه مهم هستند، باید یکی از اولویت های اصلی مدیریت باشد.
ریاست و مدیریت بیمارستان باید توان شناسایی افرادی را که دارای رفتار ایذایی هستند داشته و برای مداخله در چنین مواردی نیز برنامه داشته باشند. پزشکان نیز باید به طور منظم برنامه کاری خود را مورد پایش قرار داده و مسئولیتها و حدود اختیارات خود را مرور کنند.