آزمایش گنادوتروپین در مرد 25 ساله

آقای 25 ساله ای که نگران کاهش توان جسمانی است به درمانگاه ارولوژی مراجعه کرده است. او شنیده است مصرف مکمل های حاوی هورمون تستوسترون می تواند مشکل او را حل کند اما از ضرورت یا بی خطر بودن این کار مطمئن نیست. هیچ علائمی از کاهش میل جنسی یا اختلال نعوظ یا انزال را ذکر نمی کند. تنها نکته ی مثبت در شرح حال، سابقه ی ابتلا به اختلال کمبود توجه/ بیش فعالی است که به همین دلیل تحت درمان با دکستروآمفتامین/ آمفتامین است. او و همسرش با این که در حال حاضر قصد ندارند بچه دار شوند، اما ممکن است در آینده چنین تمایلی داشته باشند. در معاینه، قد 178 سانتیمتر، وزن 82 کیلوگرم (نمایه ی وزن 25.8)، فاقد نقص میدان بینایی، بدون ژینکوماستی، هر دو بیضه نزول یافته اما آتروفیک هستند (حجم هر یک 4 میلی لیتر، محدوده ی مرجع 20 میلی لیتر). اپی دیدیم و طناب اسپرماتیک هر دو طرف نرمال است.

نتایج آزمایش خون و اسپرموگرام در تصویر مشاهده می شود.

نظر شما درباره ی نتایج فوق چیست؟

الف) بیمار مبتلا به هیپوگنادیسم هیپرگنادوتروپیک (نارسایی اولیه ی بیضه) است و آزمایش کاریوتیپ باید انجام شود.

ب) بیمار مبتلا به هیپوگنادیسم هیپوگنادوتروپیک (نارسایی ثانویه ی بیضه) است و MRI مغز باید انجام شود.

ج) نتایج آزمایش های هورمونی نرمال است و بررسی از نظر آزواسپرمی انسدادی باید انجام شود.

د) بیمار تستوسترون مصرف کرده است.

گنادوتروپین ها (FSH و LH) گلیکوپروتئین هایی هستند که از یک زیرواحد مشترک آلفا و زیرواحد اختصاصی بتا تشکیل شده اند. زیرواحد بتا تعیین کننده ی ویژگی های بیولوژیک هر گنادوتروپین است. در مردان، FSH سلول های سرتولی بیضه را تحریک می کند تا از تکثیر و بلوغ اسپرماتوگونی حمایت کنند و LH سلول های لایدیگ بیضه را تحریک می کند تا تستوسترون ترشح کنند. تستوسترون دارای آثار اتوکرین، پاراکرین و اندوکرین است.

هورمون FSH مانند فشارسنج تولید اسپرم را کنترل می کند. با این که FSH بالا اغلب نشاندهنده ی کاهش اسپرماتوژنز است، FSH نرمال دلیل بر نرمال بودن تولید اسپرم نیست. به ویژه هنگام ارزیابی مردان مبتلا به آزواسپرمی، علاوه بر FSH و نتیجه ی اسپرموگرام، باید به حجم بیضه نیز توجه شود تا آزواسپرمی انسدادی (FSH نرمال و حجم بیضه نرمال) از آزواسپرمی غیرانسدادی (FSH بالا و حجم بیضه پایین) افتراق داده شود. مقادیر مرجع FSH در مردان بالغ در آزمایشگاه ها ی مختلف به شدت متفاوت است: 1.3 تا 19.3 در این مورد (شکل فوق)، 1.6 تا 8 (کوئست دیاگنوستیکس)، 1.5 تا 12.4 (لب کورپ)، 1 تا 18 (مایوکلینیک).

گروه های مختلف دیگر حداکثر FSH نرمال در مردان بالغ و بارور را 7.5 تا 7.8 گزارش کرده اند. با توجه به این که نوسانات روزانه در مقادیر FSH اندک است، تکرار آزمایش FSH نرمال معمولاً لازم نیست. سازمان سلامت جهانی (WHO) در سال 1992، الایزا را به عنوان روش استاندارد آزمایش FSH اعلام کرد. مدیکر در سال 2015 تعرفه ی آزمایش FSH را 34.17 دلار اعلام کرده است (LH 34 دلار).

با این که FSH این بیمار در محدوده ی مرجع آزمایشگاه است، او در واقع دچار افزایش گنادوتروپین، آتروفی بیضه و آزواسپرمی است که نشان می دهد وی مبتلا به نارسایی اولیه ی بیضه است. حدود 1% مردان دچار آزواسپرمی هستند و تا 15% موارد آزواسپرمی ناشی از اختلالات ژنتیکی است که شایعترین علت آن اختلالات کروموزوم Y اغلب به شکل microdeletion است. محتمل ترین تشخیص در این بیمار، سندرم کلاین فلتر است و انجام کاریوتیپ توصیه می شود.

منبع